Żółw błotny (Emys orbicularis) – gatunek gada z rodziny żółwi błotnych z podrzędu żółwi skrytoszyjnych. Jedyny rodzimy gatunek żółwia żyjący naturalnie w Polsce. W środowisku naturalnym żyje nawet 120 lat. Karapaks barwy oliwkowobrązowej , jest średnio wypukły, pokrywają go gładkie, regularne rogowe tarcze. Na każdej większej tarczy rozchodzą się promieniście od jednego punktu żółte kreski. Długość karapaksu rzadko przekracza 20 cm. Masa ciała do 1 kg. Jest gatunkiem nizinnym, a jego środowiskiem jest woda, którą opuszczają tylko samice dla złożenia jaj. Zamieszkuje nieduże, zarastające jeziorka, leśne oczka wodne, bagna, gęsto zarośnięte i trudno dostępne starorzecza, duże stawy oraz wolno płynące rzeczki z gęstą roślinnością. Jest drapieżnikiem, poluje i odżywia się wyłącznie pod wodą. Zjada owady wodne i ich larwy, ślimaki, małże, kijanki, żaby, małe rybki. Większość czasu spędza w wodzie, ale oddycha powietrzem atmosferycznym przy pomocy płuc. Pod powierzchnią wody może przebywać nawet do jednej godziny. Jest bardzo płochliwy, doskonale pływa, nurkuje, widzi oraz wyczuwa zbliżającego się intruza, stąd bardzo trudno go spotkać. Zimuje zagrzebany głęboko w mule na dnie zbiornika wodnego przez około 5 miesięcy. Ze snu budzi się w kwietniu lub maju, w zależności od pogody. Gody odbywa od końca kwietnia do początku czerwca. Młode po wykluciu mają długość około 2,5 cm i miękki pancerz nie zabezpieczający ich przed żadnym zagrożeniem. Po wydostaniu się z gniazda rozpoczynają wędrówkę do leśnych oczek, jezior i moczarów. W wędrówce tej narażone są na ataki jenotów, wydr, lisów i borsuków. Dopiero po upływie 6 lat pancerz na tyle twardnieje, że żółwie mogą czuć się bezpieczne. Dojrzałość płciową uzyskują po około 7 latach. Wysttępuje w środkowo-południowej Europie, zachodniej Azji, północno-zachodniej Afryce. Dawniej spotykany na terenie całej Polski, obecnie jest bardzo rzadki i występuje wyspowo. Największe ostoje tego gada to: Sobiborski Park Krajobrazowy - Rezerwat przyrody Żółwie Błota, Poleski Park Narodowy, Drawieński Park Narodowy, Park Narodowy Bory Tucholskie, Kozienicki Park Krajobrazowy, Zaborski Park Krajobrazowy, Puszcza Augustowska, Rezerwat przyrody Jezioro Orłowo Małe, Puszcza Rzepińska - Ilanka. Gatunek pod ochroną, bardzo rzadki. Ścisłą ochroną został objęty w 1925 roku. Wpisany do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt z kategorią zagrożenia EN czyli gatunek bardzo wysokiego ryzyka, zagrożony wyginięciem. Ścisła ochrona żółwia w Polsce owocuje również ochroną miejsc jego występowania (różne źródła podają, że około 335 ostoi zasiedlajążółwie). W środowiskach, w których bytuje żółw błotny, spotkać można takie rzadkie rośliny jak: widłak, rosiczka okrągłolistna, pływacz i storczykowate oraz zwierzęta: bocian czarny, strzebla błotna i lin.
W celu zachowania populacji żółwia błotnego w Polsce stosuje się akcje sztucznego wylęgu tych gadów, podchowania i wypuszczania ich do naturalnego środowiska (w 2004 r. w województwie lubuskim wypuszczono 150 małych żółwi błotnych do rzeki Ilanki).
Łoś (Alces alces) – największy współcześnie żyjący ssak kopytny z rodziny jeleniowatych, wyróżniający się charakterystycznym porożem i wyjątkowo długimi kończynami. Łoś zasiedla leśne i zakrzewione tereny podmokłe, bagna, mokradła, torfowiska, trzęsawiska, tereny zalewowe, nad jeziorami i rzekami. Przed nadejściem zimy przenosi się na wyżej położone tereny, do lasów iglastych. Po II wojnie światowej w Polsce łoś zachował się jedynie w okolicach Białegostoku (nadleśnictwo Rajgród). Obecnie polska populacja łosia została odbudowana. Dość licznie występują między innymi w Biebrzańskim (ok. 600 osobników), Poleskim (ok. 150 osobników) i Kampinoskim Parku Narodowym (ok. 90 osobników). Samiec (byk) osiąga 540–740 kg masy ciała, a wysokość od 1,5 m do ponad 2 m Największy zanotowany osobnik, znaleziony w 1897 roku mierzył 2,34 m, ważył 825 kg, jego poroże miało rozpiętość 199 cm. Samica (łosia, klępa) jest niższa i lżejsza, osiąga masę około 400 kg. Okrywa włosowa łosia (suknia) jest jednolicie ciemnobrązowa, na nogach i brzuchu jaśniejsza – białawoszara. Suknia zimowa jest bardziej gęsta. Łoś ma dobry słuch i węch, ale słaby wzrok. Dobrze rozpoznaje zmiany natężenia światła (brzask i zmierzch). Porusza się powoli i niezgrabnie, zwykle inochodem. Może biec kłusem z prędkością 30 km/h, a na krótkich dystansach 60 km/h. Nigdy nie galopuje. Na mokrym gruncie (bagnie) porusza się hałaśliwie, głośno chlapiąc, ale na suchym lądzie potrafi przemieszczać się bardzo cicho. Jest bardzo zwrotny. Poza okresem godowym rzadko wydaje jakiekolwiek odgłosy. Źle znosi temperatury powyżej 10 °C i wówczas chętnie chłodzi się w wodzie. Bardzo dobrze i wytrwale pływa i nurkuje. Pokonuje przeszkody wodne od kilkunastu do 20 km. Pod wodą może przebywać do 50 s, a w wodzie spędzać kilka godzin. Żeruje w dzień i w nocy, ale największą aktywność wykazuje wczesnym rankiem i wieczorem. Przemierza duże odległości w poszukiwaniu pożywienia. Nie przejawia zachowań terytorialnych. Wiosną i latem starsze samce żyją samotnie, zimą grupują się w niewielkie stada. Na okres rozrodu tworzą małe grupy rodzinne. Samice z młodymi łączą się w stada. Osobniki przebywające w grupie, za wyjątkiem więzi pomiędzy matką i młodymi, zachowują dużą niezależność. Latem żywi się roślinami zielonymi, głównie podwodnymi i błotnymi (kaczeńce). Zjada też trawy i turzyce porastające brzegi zbiorników wodnych, liście, pąki, owoce krzewów i pędy drzew liściastych (wierzby, olchy, osiki i brzozy) i iglastych (młode pędy sosny), a w zimie igły sosen i jodeł oraz korę drzew. Dorosłe osobniki zjadają dziennie 20-50 kg karmy. Potrafią wydobywać pokarm głęboko zanurzony w wodzie, ale zjadanie nisko położonych roślin wymaga od nich przyklęknięcia z powodu krótkiej szyi i długich badyli. Okres godowy łosi nazywany jest bukowiskiem. Byki nie gromadzą haremu. Dojrzała płciowo samica wchodząca w okres rui przywołuje samca płaczliwym, nosowym porykiwaniem. Samiec poszukujący samicy nie pobiera pokarmu i w okresie rui może stracić 1/5 masy ciała. Walki pomiędzy bykami ubiegającymi się o względy klępy zdarzają się rzadziej niż u innych jeleniowatych i przebiegają mniej widowiskowo. Spotkania rywalizujących samców rozpoczynają działania zmierzające do odstraszenia przeciwnika, demonstracja rozmiarów ciała, uzębienia, poroża i siły głosu. Ryk łosia w gwarze myśliwskiej nazywany jest stękaniem. Jeśli o jedną samicę rywalizują dwa samce o podobnej budowie i żaden nie zamierza ustąpić, dochodzi między nimi do walki. Ustawiają się naprzeciw siebie i nabierając rozpędu, z pochylonymi głowami, zderzają się porożami. Wygrywa ten, który dalej przepchnie przeciwnika. Słabszy byk wycofuje się z pola walki szybko uciekając, aby uniknąć bolesnych ciosów. Samica wydaje na świat do trzech młodych – nazywanych łoszakami, rzadziej cielakami. Zwykle w miocie jest jeden lub dwa, przy czym młodsze samice rodzą jednego potomka. Łoszaki rodzą się czerwono-brunatne, bez plam. Mają długość ok. 80 cm i wysokość również ok. 80 cm. Już po trzech dniach po urodzeniu mogą podążać za matką. Karmienie młodych może trwać około czterech miesięcy, do następnej rui. Łoszaki od trzeciego miesiąca życia uzupełniają swój jadłospis pokarmem stałym. Połowa z nich ginie w ciągu pierwszych dwóch miesięcy życia. Te, które przeżyły pozostają przy matce do następnego roku.
Cietrzew (Lyrurus tetrix) – duży ptak z rodziny kurowatych, zamieszkujący lasy północnej i środkowej Eurazji. W Polsce bardzo nieliczny ptak lęgowy na wschodzie i południu, jego liczebność stale się zmniejsza. Wymiary: dł. ciała ok. 45 cm (samica) - 62 cm (samiec) rozpiętość skrzydeł 72 cm (samica) - 95 cm (samiec) ogon 9-10 cm (samica) 10-14 cm (samiec) waga ok. 750-1400 g. Cietrzew żyje na skraju lasów, polan, poręby. Zazwyczaj w rejonach podmokłych, chętnie w pobliżu upraw gryki. Wyraźny dymorfizm płciowy. Samiec czarny z granatowym, metalicznym połyskiem. Skrzydła ciemnobrązowe z dwiema białymi pręgami. Pokrywa podogonowa również biała. Nad okiem wyraźny czerwony fragment gołej skóry, tzw. róża. Ogon w kształcie liry. U młodszych samców grzbiet bez połysku z domieszką barwy brązowej. Samica cietrzewia (cieciorka) mniejsza. Wierzch brunatny z gęstym poprzecznym, rdzawym prążkowaniem. Spód i boki jaśniejsze, a prążkowanie staje się mniej regularne. Podogonie białe, ogon wcięty. Młode są podobne do samicy. Samce przechodzące na upierzenie dorosłe w gwarze myśliwskiej określa się mianem "murzynów". Na terenach gdzie zasięg występowania cietrzewia pokrywa się z zasięgiem zasiedlanym przez głuszca, mogą występować bezpłodne mieszańce międzygatunkowe - skrzekoty (Tetrao medius), których ojcem zazwyczaj jest samiec cietrzewia, a matką samica głuszca - głusza. Samce skrzekota ubarwione są podobnie do samców głuszca, lecz mniejsze i o wciętym ogonie. Samice podobne do samic cietrzewia.
Żuraw (Grus grus) - duży ptak z rodziny żurawiowatych, zamieszkujący północną i środkową część Eurazji. W Polsce nieliczny ptak lęgowy niżu (5-6 tys. par). Wymiar: długość ciała 140 cm rozpiętość skrzydeł do 240 cm waga 5-6 kg. Żyje na rozległych bagnach, torfowiskach, wrzosowiskach, nad jeziorami i starorzeczami, w oddaleniu od siedzib ludzkich, ale żeruje także na łąkach i polach uprawnych. Sylwetka wysmukła, wyprostowana. Większy od bociana, o popielatym upierzeniu, końcówki skrzydeł czarne. Charakterystyczną ozdobą jest ogon utworzony z wydłużonych, pokarbowanych lotek, zwisających w kształcie pióropusza. Górna część głowy koloru karminowego, boki białe, czoło i przód długiej szyi czarne. Podczas przelotów stada lecą w kluczach i wydają głośny "klangor", przypominający głos trąbki, słyszalny w promieniu kilku kilometrów. W locie wyciąga szyję i nogi podobnie jak bocian; powolne, majestatyczne uderzenia skrzydeł. Przy poruszaniu się po powierzchni ziemi ruchy płynne, powolne. Bardzo płochliwy i czujny.
Jaszczurka zwinka (Lacerta agilis) – gatunek jaszczurki z rodziny jaszczurek właściwych. Występuje na terenie całej Polski i podlega ścisłej ochronie. Jest najczęściej występującym gadem na terenie kraju. Jej masywne ciało pokrywają ściśle do siebie przylegające łuski. Na grzbiecie są one mniejsze i szorstkie, brzuch zaś pokrywają większe i gładkie. Na głowie ma ona regularnie ułożone tarczki. Głowa jest krótsza, lecz większa, niż u jaszczurki żyworódki. Jaszczurki te są aktywne za dnia. Lubią wygrzewać się rankiem na słońcu, po południu polują w niskiej trawie. Jaszczurki te zaczynają hibernować w październiku a wybudzają się w marcu. Maksymalna długość ciała gada, w Polsce dochodzi do 20 cm. Najczęstszym łupem tego gada padają bezkręgowce. W skład codziennej diety wchodzą pająki, owady oraz ślimaki. Zdarza się również, że jaszczurka pożywia się gąsienicami. Czasem zwinka staje się kanibalem i pożera młode własnego gatunku, bądź innych jaszczurek. Jaszczurki te mają również wielu wrogów naturalnych takich jak węże, ptaki drapieżne, łasice, borsuki. Okres godowy trwa od kwietnia do czerwca.
Jaszczurka żyworodna, żyworódka (Zootoca vivipara) — gatunek jaszczurki z rodziny jaszczurek właściwych (Lacertidae). Występuje na terenie Polski i podlega ścisłej ochronie. Ubarwienie grzbietu w różnych odcieniach brązu. Na grzbiecie trzy rzędy plam wpółokrągławych często zlewających się ze sobą. Wzdłuż grzbietu biegną dwa jasnożółte lub białawe linie. Ubarwienie powierzchni brzusznej dymorficzne: samce godujące mają jaskrawopomarańczowe do czerwonego, delikatnie plamisty, poza godami pomarańczowo-żółty, u samic jasnoperłowy, bezplamisty. Długość do 16 cm. Odżywia się owadami (głównie pluskwiakami) oraz pająkami, wijami, ślimakami i dżdżownicami. W razie niebezpieczeństwa czasami ucieka do wody, dobrze pływa. Nie biega zbyt szybko, z łatwością można ją złapać. W chłodnym klimacie zapada w sen zimowy, trwający od września lub października do marca lub kwietnia.
Zaskroniec zwyczajny(Natrix natrix) – gatunek niejadowitego węża z rodziny połozowatych (Colubridae). Zaskrońce występują niemal w całej Europie. Samica jest większa od samca i osiąga średnio długość od 85 do 120 cm (wyjątkowo 2 m), a samiec od 70 do 100 cm. Żywią się żabami, traszkami, rybami lub drobnymi gryzoniami, które połykają bez uprzedniego uśmiercania. Atakują jedynie poruszające się zwierzęta. Zaatakowany zaskroniec broni się, często udając martwego, wypuszcza przy tym nieprzyjemnie pachnącą ciecz, która dodatkowo ma zniechęcić potencjalnego drapieżnika. Zaskroniec zawdzięcza swą polską nazwę charakterystycznym żółtym plamom w okolicy "za skroniami". Plamy te są bardzo wyraźne – pozwalają łatwo rozpoznać ten niejadowity i niegroźny dla człowieka gatunek. Zaskroniec bardzo lubi przebywać na terenach podmokłych, bagnistych, w pobliżu jezior, doskonale pływa i nurkuje. Objęty ochroną.
Padalec zwyczajny (Anguis fragilis) – gatunek gada z rodziny padalcowatych. Podlega ścisłej ochronie. Jest niejadowity i nie stanowi żadnego zagrożenia dla człowieka. Padalec jest beznogą jaszczurką, pozbawioną kończyn, nawet w formie szczątkowej. Jego walcowate ciało pokrywają drobne, ściśle do siebie przylegające, okrągłe łuski. Głowa tego gada, jest jedną z części ciała, która odróżnia go od węży. Jest mała i nie oddzielona od tułowia. Padalec posiada również powieki, których węże nie mają. Kolejną jego typową cechą jest zaokrąglony pysk. Jego oczy mają bursztynową barwę. Ogon jest tępo zakończony i słabo wyodrębniony od reszty ciała. Gad ten aktywny jest o zmierzchu i w nocy. Nie lubi wygrzewać się bezpośrednio na słońcu, woli natomiast pozostać ukryty w trawie czy pod listowiem, łapiąc trochę promieni słonecznych. Można go spotkać na skrajach polan i innych średnio nasłonecznionych miejscach. Lubi przebywać na wilgotnawym podłożu. Maksymalna długość ciała tej jaszczurki wynosi 40–50 cm. Pożywia się tym, co zdoła dogonić. Jego łupem padają ślimaki, stawonogi i ich larwy oraz inne małe bezkręgowce.
Żmija zygzakowata (Vipera berus) - gatunek węża z rodziny żmijowatych. Grzbiet o zabarwieniu brązowym, srebrzystoszarym, żółtawym, oliwkowozielonym, niebieskoszarym, pomarańczowym, czerwonobrązowym lub miedzianoczerwonym. Na grzbiecie ciemniejszy od barwy podstawowej zygzak, tzw. "wstęga kainowa".Pionowa źrenica. Spotykana na obrzeżach lasów, podmokłych łąkach, polanach leśnych. Lubi siedliska o chłodnym mikroklimacie. Długość ciała: 70 cm (rzadko do 90 cm), waga ok. 0,17kg. Tryb życia dzienny. Chętnie przebywa pod kamieniami, krzewami lub wśród korzeni drzew. Najczęściej ucieka przed napastnikiem, atakuje w sytuacji, gdy jest osaczona. Najpierw jednak zazwyczaj głośno syczy, stosunkowo rzadko kąsa. Jad żmii zygzakowatej jest mieszaniną kilku toksyn o różnorakim działaniu: uszkadzającym układ nerwowy, powodującym martwicę tkanek, zmniejszającym krzepliwość krwi, zmiany rytmu pracy serca. Leczenie polega na podaniu antytoksyny końskiej.